Η μάνα, Περλ Μπακ

 Το πορτρέτο της μητέρας μου,
James Whistler

Η Ιστορία του Δαχτυλιδιού, Γκότχολτ Εφραίμ Λέσινγκ

Χένρυ Μουρ, σχέδιο κατά τη διάρκεια του β΄παγκοσμίου πολέμου

 Διαβάστε  εδώ το κείμενο.

Εισαγωγικές Επισημάνσεις

     Το έργο Νάθαν ο Σοφός  ανήκει στα πιο αγαπητά και καταξιωμένα θεατρικά έργα του Λέσινγκ και αποτελεί ένα έργο-σταθμό της Ευρωπαϊκής δραματουργίας. Γράφτηκε στα 1779, αλλά παραστάθηκε πρώτη φορά στα 1783. Είναι έμμετρο ιστορικό δράμα σε στίχο ιαμβικό, είναι δηλαδή θεατρικό έργο σε ποιητική μορφή. Εκφράζει το ελεύθερο από προλήψεις πνεύμα του Διαφωτισμού. Δηλαδή, προβάλλει τις αξίες της ισότητας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ανεξιθρησκίας, της ελευθερίας. Ο Λέσινγκ προσπάθησε να αναδείξει τον ανθρωπισμό ως το ανώτερο ιδανικό της ζωής. Ο πανίσχυρος σουλτάνος Σαλαντίν αναδείχθηκε ως παγκόσμιο σύμβολο ανεξιθρησκίας, σωφροσύνης και μεγαλοψυχίας, προσωποποιώντας τον ιδεώδη ηγεμόνα. 

ΘΟΥΡΙΟΣ, ΡΗΓΑΣ

Δ. Ζωγράφος, "Οι πολλές πολιορκίες του Μεσολογγίου":  Ένας από τους 24 πίνακες -παραγγελία του Μακρυγιάννη

 

Εισαγωγικές επισημάνσεις και ένταξη του έργου στην εποχή του

Γραμματειακό είδος

Είναι επικολυρικό ποίημα, βασισμένο σε ιστορικά γεγονότα. επαναστατικός, πατριωτικός ύμνος. Δεν πλάστηκε, για να προσφέρει αισθητική συγκίνηση, αλλά για να πυροδοτήσει την επαναστατικότητα των Ελλήνων. Ανήκει στο εθνεγερτικό- επαναστατικό του έργο. Ο ίδιος το χαρακτήρισε ορμητικό πατριωτικό ύμνο. Επιγράφεται: ελευθερία-ισότης. Ανήκει στην κατηγορία των Θούριων τραγουδιών/ παιάνων ελευθερίας, από τα οποία όμως κανένα δεν διαδόθηκε τόσο πολύ και δεν άσκησε τόσο ισχυρή επίδραση.

Τα Υαλοπωλεία, Εμμανουήλ Ροΐδης

Εισαγωγικές επισημάνσεις

Γραμματειακό είδος:  Σατιρικό Χρονογράφημα 1898

Χρονογράφημα: ιδιότυπο πεζό είδος κειμένου, που αντλεί τα θέματά του από την τρέχουσα επικαιρότητα, με χαρακτηριστικά τη συντομία, την περιεκτικότητα, την απλή γλώσσα, την αμεσότητα και τη λογοτεχνική χάρη. Εισηγητής του είδους στην Ελλάδα ήταν ο Κωνσταντίνος Πωπ. Διακρίθηκαν όμως σ΄ αυτό  ο Ε. Ροΐδης και οι σύγχρονοί του Κ. Παλαμάς, Άγγελος Βλάχος.

Γραφείον Ευρέσεως Εργασίας, Μένης Κουμανταρέας

Α. Μέρος - Φύλλο εργασίας κλικ εδώ
Β. Μέρος

Α. Ανάλυση κειμένου

Εισαγωγικές επισημάνσεις

Με τα «Μηχανάκια» ο Μένης Κουμανταρέας έκανε το 1962 την πρώτη του εμφάνιση στην ελληνική πεζογραφία και την εμπλούτισε για πρώτη φορά με ήρωες εφήβους, αληθινούς, γήινους, κλονισμένους από πραγματικά προβλήματα και εκτεθειμένους στη γυμνή ελληνική πραγματικότητα της δεκαετίας του ’50. Ο Χαράλαμπος, ο Δημητρούλης, ο  Κίτσος και ο Αναστάσης του ανθολογούμενου κειμένου είναι όλοι τους νέοι με μικρά και κανονικά όνειρα, που προσπαθώντας να βρουν την ταυτότητά τους, προσκρούουν στα ιδεολογικά και κοινωνικά αδιέξοδα της μεταπολεμικής Αθήνας και χάνουν οριστικά  τον προσανατολισμό τους  στο δρόμο  της ζωής.

Νά 'σαι καλά, δάσκαλε!, Γιώργος Ιωάννου

Σχολική τάξη στο Χορτιάτη 1948, φωτογραφία του David Seymour

Θέμα

Το κείμενο περιγράφει την αγάπη ενός φιλολόγου για τη λαϊκή παράδοση και ειδικότερα για το δημοτικό τραγούδι, καθώς και την παιδαγωγική του μέθοδο, προκειμένου να αγαπήσουν τα παιδιά την τοπική τους παράδοση.

Ερωτόκριτος, Βιτσένζος Κορνάρος

Δομή αποσπάσματος

Το  κείμενο μπορεί να διακριθεί στις εξής ενότητες με κριτήριο το νοηματικό περιεχόμενο:

Οι αναμνήσεις της Κωνσταντίνας από τη Γερμανία, Ά. Ζέη

Denis Sarazhin

Τόκιο, Νίκος Κάσδαγλης

Φωτογράφος Tony Barns

Β. Μέρος

Α. Ανάλυση κειμένου

Θέμα

        Το κείμενο είναι απόσπασμα του αφηγήματος «Ιαπωνία», που ανήκει στη συλλογή  ταξιδιωτικών εντυπώσεων «Δρόμοι της στεριάς και της θάλασσας» (Κέδρος, 1988). Υπάγεται στο είδος της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας. (για το είδος αυτό της Λογοτεχνίας δες ενότητα: Νίκος Καζαντζάκης, «Κυριακή στην Κνωσό» αυτού του βιβλίου.) Ο Κάσδαγλης καταγράφει τις εντυπώσεις που αποκόμισε από ένα  ταξίδι του στην Ιαπωνία δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην εξωτική κουζίνα της χώρας.

«Στο παιδί μου», Μ. Αναγνωστάκης

Artist: Ted Chin

 

 

Εισαγωγικές επισημάνσεις και ένταξη του έργου στην εποχή του

   

Το «Στο παιδί μου» ανήκει στην ποιητική συλλογή «Ο Στόχος», η οποία δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο πλαίσιο της αντιστασιακής συλλογικής έκδοσης «Δεκαοκτώ Κείμενα». (Κέδρος,  1971). Τα Δεκαοχτώ κείμενα ήταν  η πρώτη πράξη ομαδικής δημόσιας καταγγελίας και διαμαρτυρίας των πνευματικών ανθρώπων κατά της Απριλιανής δικτατορίας. Ο Στόχος περιλαμβάνει 13 ποιήματα και το συγκεκριμένο είναι το δεύτερο στη σειρά.   Το ποίημα «Στο παιδί μου» αποτελεί μια πολιτική αλληγορία και παράλληλα ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα της ποιητικής του Μ. Αναγνωστάκη. Ο  δημιουργός διατυπώνει τη θέση του για τον κοινωνικό ρόλο της ποίησής του, που  θέλει να είναι διαφωτιστικός και καθοδηγητικός.

Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη, Δ. Σωτηρίου

Εισαγωγικές επισημάνσεις

Το συγκεκριμένο απόσπασμα από το μυθιστόρημα τα Ματωμένα Χώματα δεν συνδέεται με την περιπέτεια του μικρασιατικού ελληνισμού, που αποτελεί το θεματικό κέντρο του έργου. Η συγγραφέας τοποθετεί την αυτοβιογραφική αφήγηση του μικρού ήρωά της στα 1910 και συνδέει την εξιστόρησή του με δυο σημαντικά βιώματα της παιδικής του ηλικίας: την πρώτη επαφή με την κοσμοπολίτικη Σμύρνη, που εντυπωσιάζει το μικρό χωριατόπουλο και την πρώιμη απεξάρτησή του από την οικογένεια, η οποία σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής, επιβαλλόταν στα αγόρια των χαμηλών κοινωνικών τάξεων,γύρω στην ηλικία των δώδεκα χρόνων. Η πορεία του αγοριού προς στην ενηλικίωση περνά μέσα από τη βιοπάλη, έτσι ουσιαστικά στο απόσπασμα παρακολουθούμε την ενηλικίωση του αφηγητή, η οποία συνοδεύεται από υψηλό αίσθημα αυτοεκτίμησης. Μέσα από την αφήγηση της προσωπικής και οικογενειακής ιστορίας του ήρωα πληροφορούμαστε την περιπέτεια, τις κατακτήσεις  και τις τραγωδίες του μικρασιατικού ελληνισμού κατά τη μακρά ιστορική διαδρομή του στην περιοχή, στοιχεία  βέβαια που  ξεδιπλώνονται σε όλο το έργο και  δεν αναδεικνύονται στο ανθολογούμενο απόσπασμα. 

«Γιατί;», Γιάννης Μαγκλής

Θέμα

     Το διήγημα «Γιατί;» ανήκει στη συλλογή διηγημάτων «Δεν υπάρχουν αμαρτωλοί» και δημοσιεύτηκε το 1956. Κοινός  άξονας των ιστοριών της συλλογής είναι η καταδίκη του πολέμου και η εξύμνηση της ομόνοιας και της συναδέλφωσης των λαών.

      Στο ανθολογούμενο διήγημα ένας στρατιώτης μετά το τέλος μιας μάχης σπεύδει σε μια πηγή να ξεδιψάσει και να πλυθεί. Μετά από λίγα λεπτά ευφορίας και ξεκούρασης βλέπει έναν αντίπαλο στρατιώτη να πλησιάζει στην πηγή. Αυτόματα τραβάει το πιστόλι από τη μέση του και χωρίς να συγκινηθεί από τα παρακάλια του άλλου, τον σκοτώνει. Όταν μετά από λίγα λεπτά συνειδητοποιεί την πράξη του, συγκλονίζεται και κρατώντας το άψυχο σώμα στην αγκαλιά του σπαράζει και  παρακαλεί το Θεό να τον συγχωρήσει

Θερμοπύλες, Κ.Π. Καβάφης

Ο Καβάφης: Έργο του ποιητή και ζωγράφου Ν. Εγγονόπουλου *1

Α. Ανάλυση κειμένου

Εισαγωγικές επισημάνσεις

Το ποίημα είναι φιλοσοφικό-διδακτικό και θεμελιώνεται σε ιστορικό έδαφος. Δηλαδή, ο ποιητής με αφορμή ένα πραγματικό ιστορικό γεγονός   επιδιώκει να εμφυσήσει ηθικές αρχές και ιδιαίτερα να αναδείξει την υψηλή αίσθηση του καθήκοντος ως θεμέλιου της ατομικής, της εθνικής και ευρύτερα της κοινωνικής ελευθερίας. Ο Ε. Παπανούτσος το κατατάσσει στα ηθικά ποιήματα, που αναπτύσσονται γύρω από την ιδέα της αξιοπρέπειας. Η αξιοπρέπεια ήταν πυρήνας της βιοθεωρίας του ποιητή και βασικό συστατικό της ποίησής του  και διατρέχει ακόμη και μη ηθικά ποιήματά του.

      
           

 

 Το ολιγόστιχο αυτό ποίημα έχει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του επιγράμματος και
μάλιστα του επιτύμβιου. Του μικρού, δηλαδή, εγκωμιαστικού ποιήματος, που χαρασσόταν στην πλάκα του μνημείου πεσόντων στη μάχη, ως ύστατης τιμής.  Ανήκει στα 154 αναγνωρισμένα ποιήματα του Καβάφη από τον πιο αυστηρό κριτή τους, τον ίδιο τον ποιητή, που είχε την εμμονή να επαναξιολογεί τα ποιήματά του, ιδιαίτερα εκείνα που έγραψε κατά την πρώιμη περίοδο της δημιουργίας του και είτε να τα  εγκρίνει  είτε να τα αποκηρύττει.

Η Αννα του Κλήδονα, Διαμαντής Αξιώτης

       Η  Άννα του Κλήδονα

 ΔΟΜΗ
Το κείμενο μπορεί να χωριστεί σε τρεις ενότητες. 

«Η τρίπλα των ονείρων», Δημήτρης Μίγγας

Από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ , Άννα Φρανκ Ανάλυση- Απαντήσεις

Ερμηνευτική προσέγγιση

Εισαγωγικές επισημάνσεις.