Άνθρωποι και Δελφίνια, Αντώνης Σουρούνης - Φύλλο εργασίας

Άνθρωποι και Δελφίνια, Αντώνης Σουρούνης

Εδώ το κείμενο

Διαβάστε  Ανάλυση του κειμένου εδώ

Φύλλο εργασίας

1 

Δελφίνι γοργοπτέρυγο

Δελφίνι γοργοπτέρυγο στη ράχη σου επάνω
να ήμουν, να με πήγαινες στο σύμπαν του βυθού
το κύμα το πιο γρήγορο γλιστρώντας να το φτάνω
να παίζω, να πετάγομαι στην πλώρη καϊκιού
δροσάτο να αισθάνομαι το χάδι του νερού.

 

Δελφίνι ασημόγελο τη χάρη σου να είχα
να βλέπουν, να με χαίρονται τα πλάσματα της Γης
λιγάκι από τη δύναμη κι ας ήταν μία ψίχα.
Βαδίζεις μέσ’ στη θάλασσα ορθό, σαν αθλητής
εσύ ‘σαι ο καλύτερος της Πλάσης χορευτής.

 

Δελφίνι αγγελόφωνο, κρυστάλλινος ο ήχος
που φτάνει το τραγούδι σου ψηλά στον ουρανό
της Φύσης ο πιο όμορφα ορθοπλεγμένος στίχος
στολίδι στην κορόνα σου θα ταίριαζε θαρρώ,
ας ήταν και να κράταγα του Πάνα τον αυλό.

 

 Ντίνος Γλαρός, Ανέκδοτη συλλογή "Ουρά από παγώνι", Ποιήματα για παιδιά

Πηγή

Ερωτήσεις

α. Πώς παρουσιάζεται το δελφίνι στο παραπάνω ποίημα;

β. Κυρίαρχο εκφραστικό μέσο του ποιήματος είναι τα επίθετα, που είναι διάσπαρτα  και προσδιορίζουν το δελφίνι. Να τα συγκεντρώσετε και να σχολιάσετε ποιες εντυπώσεις και συναισθήματα του ποιητικού υποκειμένου αποτυπώνουν.

γ. Στο ποίημα η ατμόσφαιρα είναι ειδυλλιακή. Να τη συγκρίνετε με το ακόλουθο χωρίο του χρονογραφήματος:

Κείτονταν νεκρό, όπως είπα, στη βρόμικη άμμο, με μια αιώνια θα 'λεγα μεγαλοπρέπεια, τέτοια που λίγα ζώα διαθέτουν κι ακόμα πιο λίγοι άνθρωποι. Πάνω από μια βδομάδα ήταν σ' εκείνη τη θέση, κατάχαμα, σαν πίνακας νεκρής, κατάνεκρης φύσης, έργο κι αυτό του ανθρώπου, μέχρι που δημοσιεύτηκε η φωτογραφία του κουφαριού* του κι ήρθαν και το περιμάζεψαν, όχι από ντροπή αλλά από δημαρχιακή πολιτική.

2

Δείτε το βίντεο. Να γράψετε την είδηση που θα συμπλήρωνε ικανοποιητικά το ακόλουθο ρεπορτάζ και θα δημοσιευόταν σε ηλεκτρονική εφημερίδα υψηλού αναγνωστικού ενδιαφέροντος.

Άνθρωποι και Δελφίνια, Αντώνης Σουρούνης - Ανάλυση

 τύπτε δ᾽ ἐπιστροφάδην· τῶν δὲ στόνος ὄρνυτ᾽ ἀεικὴς
ἄορι θεινομένων, ἐρυθαίνετο δ᾽ αἵματι ὕδωρ.
ὡς δ᾽ ὑπὸ δελφῖνος μεγακήτεος ἰχθύες ἄλλοι
φεύγοντες πιμπλᾶσι μυχοὺς λιμένος εὐόρμου
δειδιότες· μάλα γάρ τε κατεσθίει ὅν κε λάβῃσιν·

ὣς Τρῶες ποταμοῖο κατὰ δεινοῖο ῥέεθρα
πτῶσσον ὑπὸ κρημνούς. ὃ δ᾽ ἐπεὶ κάμε χεῖρας ἐναίρων,
ζωοὺς ἐκ ποταμοῖο δυώδεκα λέξατο κούρους
ποινὴν Πατρόκλοιο Μενοιτιάδαο θανόντος· 

                                       (Ιλιάδα, Ραψωδία Φ 20-28)

Διαβάστε εδώ το κείμενο

Α. Ανάλυση κειμένου

Εισαγωγικές επισημάνσεις

  Το αφήγημα ανήκει στη συλλογή ιστοριών, που δημοσίευσε ο συγγραφέας στις Κυριακάτικες εφημερίδες «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» και «Μακεδονία»,με τις οποίες συνεργαζόταν. Αφετηρία τους είναι η επικαιρότητα, που άλλοτε συγκινεί, άλλοτε ανησυχεί και άλλοτε θυμώνει το συγγραφέα. Οι Κυριακάτικες ιστορίες  αγαπήθηκαν, διαδόθηκαν και συγκροτήθηκαν σε βιβλίο το  2002. Όπως είχε εκμυστηρευτεί ό ίδιος ο συγγραφέας : «Αυτές οι "Κυριακάτικες ιστορίες" γράφτηκαν σχεδόν όλες για την "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία" και τη "Μακεδονία της Κυριακής.  Γράφτηκαν όλες Δευτέρα πρωί -τελευταία μέρα παράδοσης του κειμένου. Λες και ήμουν πάλι στο σχολείο. Ίσως γι' αυτό πολλές μιλάνε για παιχνίδι, όπως τότε που ήμουν μικρός, και άλλες είναι γεμάτες με γέλιο και μελαγχολία, αφού σήμερα είμαι πια μεγάλος.»

 Το αφήγημα  συγκεντρώνει  τα τεχνικά χαρακτηριστικά του χρονογραφήματος. Χρονογράφημα λέγεται το κριτικό κείμενο πάνω σε ένα  επίκαιρο θέμα. Ακριβώς επειδή το χρονογράφημα είναι η ακαριαία αντίδραση του συγγραφέα απέναντι σε ένα «φρέσκο» γεγονός, δημοσιεύεται σε εφημερίδα ή περιοδικό ή ακόμη διαβάζεται στο ραδιόφωνο. Ο χρονικογράφος   καυτηριάζει ή κριτικάρει τα καλώς ή κακώς κείμενα με στόχο την ανάδειξη αθέατων πλευρών μιας  κατάστασης, που μας αφορά όλους,  και ελπίζει σε  γενικότερο κοινωνικό προβληματισμό. 

Ο Αντώνης Σουρούνης υπηρέτησε στον εβδομαδιαίο τύπο το συγκεκριμένο είδος και  όπως ο ίδιος είχε εξομολογηθεί, ένα χρονογράφημα, που πρωτοάκουσε στα μαθητικά του χρόνια  από τον καθηγητή του, ήταν η θρυαλλίδα, για να  ανάψει μέσα του η φλόγα της συγγραφής.

Δες εδώ  φύλλο εργασίας του μαθήματος

Έφηβη, Βισουάβα Σιμπόρσκα

The Blue Scarf, Tamara de Lempicka (1930)

 ΕΦΗΒΗ

Εγώ• μια έφηβη;

Αν ξαφνικά στεκόταν εδώ τώρα μπροστά μου

θα χρειαζόταν να της συμπεριφέρομαι

όπως σε μια στενή κι αγαπημένη φίλη

παρόλο που είναι ξένη για μένα και μακρινή;

 

Να χύσω ένα δάκρυ, να φιλήσω το μέτωπό της

για τον απλούστατο λόγο

ότι μοιραζόμαστε μια ημερομηνία γέννησης;

 

Ο θάνατος του πατέρα μου, Γιώργος Χρονάς

Backyards of old houses in Antwerp in the snow.V v Gogh. 1885

Από την κηδεία του πατέρα μου έρχομαι 

κάντε στην άκρη 

Μπορώ να πω δεν τον αγαπούσα,
ποτέ δεν τον ήθελα,

Cuarta poesia vertical, Ρομπέρτο Χουαρός

CUARTA POESÍA VERTICAL

24.

Εάν γνωρίζαμε το σημείο όπου θα έσπαγε κάτι,
όπου θα κοβότανε το νήμα των φιλιών
όπου ένα βλέμμα θα έπαυε να συναντιέται μ’ ένα άλλο βλέμμα,
όπου η καρδιά θα έδινε ένα σάλτο προς άλλο τόπο,
θα μπορούσαμε να βάλουμε ένα άλλο σημείο πάνω στο σημείο αυτό
ή τουλάχιστον θα του κρατούσαμε συντροφιά καθώς θα τσακιζόταν.

Όνειρα, Ζωή Γκαϊδατζή

Όνειρα

Χτες το βράδυ δεν κοιμήθηκα καθόλου.

Παραφύλαγα τα όνειρά μου.

Είχα αποφασίσει

να τα συναντήσω στον ξύπνιο μου.

Αυτά ήρθαν ήσυχα-ήσυχα

και κάθισαν δίπλα μου.

Το Παράπονο Του Νεκροθάπτου, Εμμανουήλ Ροΐδης

 ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

        Πώς έτυχε προ πολλών ήδη ετών να ενδιαφέρωμαι δι' έναν τάφον τού παρά την Βάθειαν κοιμητηρίου, τούτο δεν ενδιαφέρει ποσώς τον αναγνώστην. Προς αποφυγήν μόνον πάσης υποψίας ότι πρόκειται περί αισθηματικής τίνος γλυκαναλατίας, δεν θεωρώ περιττόν να προσθέσω, ότι δεν αναπαύεται υπ' αυτόν Μαρίκα τις, Ελένη ή Περσεφόνη, αλλά καλός

«Φωνή απ’ την Θάλασσα», Κ. Π. Καβάφης

Alexey Pavlovich Belykh

Κ. Π. Καβάφης, «Φωνή απ’ την Θάλασσα»

Βγάζει η θάλασσα κρυφή φωνή —
φωνή που μπαίνει
μες στην καρδιά μας και την συγκινεί
και την ευφραίνει.

Τραγούδι τρυφερό η θάλασσα μάς ψάλλει,
τραγούδι που έκαμαν τρεις ποιηταί μεγάλοι,
ο ήλιος, ο αέρας και ο ουρανός.
Το ψάλλει με την θεία της φωνή εκείνη,
όταν στους ώμους της απλώνει την γαλήνη
σαν φόρεμά της ο καιρός ο θερινός.

Ορέστης, Γιάννης Ρίτσος

William Henry Margetson

Ακόμη και τ’ ανθοδοχεία του σπιτιού λες κι αντιτάσσουν στους ολολυγμούς της
μια κίνηση επιείκειας λίγων ευαίσθητων τριαντάφυλλων
με χάρη τοποθετημένων απ’ το χέρι της μητέρας
εκεί, στη σκαλιστή κονσόλα, μπροστά στο μεγάλο, πατρογονικό καθρέφτη,
σ’ ένα φέγγος διπλό, από ανταύγεια σ’ ανταύγεια, υδάτινο, — το αναθυμάμαι

από τα παιδικά μου χρόνια —αυτό μου μένει ασκίαστο—
υδάτινο φέγγος, λεπταίσθητο, ουδέτερο —μια αοριστία—
το άχρονο, το αναμάρτητο, — κάτι απαλό κι εξαίσιο
όπως το χνούδι στο λαιμό των κοριτσιών είτε στα χείλη των έφηβων,
όπως η μυρωδιά ενός σώματος φρεσκοπλυμένου στα σεντόνια
τα δροσερά θερμασμένα απ’ το χνότο μιας νύχτας θερινής, γεμάτης άστρα.

(απόσπασμα)

 

 Γιάννης Ρίτσος Ποιήματα ΣΤ΄: Τέταρτη διάσταση (1956–1972). εκδ. Κέδρος.

Το σημειωματάριο, Αζίζ Νεσίν

ΤΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ

 

ΒΡΗΚΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ, κάτω απ' το τραπέζι, ένα σημειωματάριο. Ρώτησα τους σπιτικούς μην ήταν δικό τους. Δεν ανήκε σε κανέναν. Ήταν ένα όμορφο και κομψό σημειωματάριο με μπλε εξώφυλλο και χρυσά γράμματα. Άρχισα να το ξεφυλλίζω, για να καταλάβω ποιανού ήταν. Ξαφνιάστηκα κιόλας απ' το κοίταγμα της πρώτης σελίδας. Ήταν γραμμένο τ' όνομα ενός υψηλού προσώπου, η διεύθυνση του σπιτιού του, ο αριθμός τηλεφώνου. Γύρισα τη δεύτερη σελίδα, κι εκεί, το ένα κάτω από το άλλο, τα ονόματα τριών προσωπικοτήτων, με τη διεύθυνση του σπιτιού τους και τον αριθμό του τηλεφώνου. Όσο γύριζα τις σελίδες, τόσο μεγάλωνε και η έκπληξή μου. Το σημειωματάριο ήταν γεμάτο με τις διευθύνσεις γνωστών ανωτέρων κυβερνητικών υπαλλήλων, οικονομολόγων και άλλων. Ο κατώτερος βαθμός της κρατικής ιεραρχίας, ανάμεσά τους, ήταν ο βαθμός του Γενικού Διευθυντή... Πρόσεξα και κάτι άλλο: στο σημειωματάριο αυτό, ήταν καταχωρισμένα τα ονόματα των πιο δυναμικών πολιτικών του τόπου μας.