Η Παναγία των Κοιμητηρίων, Οδυσσέας Ελύτης

Παράσταση Ψυχών Απόντων, Χρήστος Μποκόρος

Πέτρες επήρα και κλαδιά
τα φύτεψα στην αμμουδιά
Και μια ψυχή μελέτησα
το λόγο δεν αθέτησα
Με τον καιρό με τον καιρό
έγινε αλήθεια τ’ όνειρο

Έξοδος, Νατάσα Χατζιδάκι

Καματριάδες, Εύβοια, Αύγουστος 2021, Φωτογραφία: Νίκος Χριστοφάκης

Έξοδος

Έφυγα από την Εύβοια ένα απόγευμα που 

φυσούσε ανατολικός άνεμος.

Έφυγα από αυτές που με συνόδευαν. 

Αυτές που έκλαιγαν. 

Αέρας τις σπρώχνει τώρα σε τάφρο. 

Το εγκώμιο της θαλάσσης, Κ. Γ. Καρυωτάκης

Φωτο: Εύβοια, Μωβ κιμωλία

Το εγκώμιο της θαλάσσης

Ι

Ἡ θάλασσα εἶναι ἡ μόνη μου ἀγάπη. Γιατί ἔχει τὴν ὄψη τοῦ ἰδανικοῦ. Καὶ τ᾿ ὄνομά της εἶναι ἕνα θαυμαστικό.

Δὲ θυμᾶμαι τὸ πρῶτο ἀντίκρισμά της. Χωρὶς ἄλλο θὰ κατέβαινα ἀπὸ μία κορφή, φέρνοντας ἀγκαλιὲς λουλούδια. Παιδὶ ἀκόμα, ἐσκεπτόμουν τὸ ρυθμὸ τοῦ φλοίσβου της. Ξαπλωμένος στὴν ἀμμουδιά, ἐταξίδευα μὲ τὰ καράβια ποὺ περνοῦσαν. Ἕνας κόσμος γεννιόταν γύρω μου. Οἱ αὖρες μοῦ ἄγγιζαν τὰ μαλλιά. Ἄστραφτε ἡ μέρα στὸ πρόσωπό μου καὶ στὰ χαλίκια. Ὅλα μοῦ ἦταν εὐπρόσδεκτα: ὁ ἥλιος, τὰ λευκὰ σύννεφα, ἡ μακρινὴ βοή της.

Κατάδυση στο Ναυάγιο, Αντριέν Ριτς

Κατάδυση στο Ναυάγιο

Αφού πρώτα διάβασα το βιβλίο των μύθων,
και φόρτωσα την κάμερα,
και έλεγξα την άκρη της λεπίδας του μαχαιριού,
φόρεσα
την ολόσωμη πανοπλία από μαύρο λάστιχο
τα γελοία βατραχοπέδιλα
τη φοβερή κι αλλόκοτη μάσκα.
Αναγκάζομαι να το κάνω αυτό
όχι σαν τον Κουστώ με την
αφοσιωμένη του ομάδα
πάνω στο ηλιόλουστο ιστιοφόρο
αλλά εδώ πέρα μόνη μου.

Μέσα στο σιωπηλό δάσος, Μαξ Ζακόμπ

Γλυπτό: Peter and Sue Hill

 

Μέσα στο σιωπηλό δάσος

«Μέσα στο σιωπηλό δάσος, δεν ήρθε ακόμα η νύχτα και η θύελλα της θλίψης δεν έχει προσβάλει ακόμα τα φύλλα. Μέσα στο σιωπηλό δάσος όπου οι Δρυάδες έχουνε φύγει, οι Δρυάδες δε θα ξανάρθουνε πια.

Μέσα στο σιωπηλό δάσος, το ρυάκι δεν έχει πια κύματα, μια κι ο χείμαρρος κυλάει χωρίς νερό σχεδόν και γυρίζει.

Μέσα στο σιωπηλό δάσος, υπάρχει ένα δέντρο μαύρο σαν το μαύρο, και πίσω από το δέντρο υπάρχει ένας θάμνος που έχει τη μορφή κεφαλιού και που φλέγεται, και που φλέγεται από αιμάτινες και χρυσές φλόγες.

Ο Ψαράς, Λι Γιου/ Λι Χουζ Χου

photo: μωβ κιμωλία

Ο Ψαράς

Αφρισμένες παλίρροιες σαν νιφάδες
χασομερούν
Δαμασκηνιές παραταγμένες ανθίζουν σιωπηλά
Ένα μπουκάλι κρασί και το ψάρεμα
Ποιος σ΄αυτό τον κόσμο μετριέται μαζί μου;

Μάτια Ανάποδα- 7, Χριστιάνα Αβρααμίδου

Julien Pacaud, 66 Πολαρόιντ που δεν υπήρξαν ποτέ-1

7

Άκουσα να λένε,
πως παίζουν οι τολμηροί τη ζωή τους κορώνα -γράμματα.

Αποφάσισα να το κάνω και εγώ,  

να δω επιτέλους,

αν επιφέρει κάτι.

 

Μια μέρα πριν να μείνω, Juan Vicente Piqueras

Μια μέρα πριν να μείνω

Όλα είναι έτοιμα: η βαλίτσα,
τα πουκάμισα, οι χάρτες, η φρούδα ελπίδα.
Τινάζω τη σκόνη απ’ τα βλέφαρά μου.
Στο πέτο έβαλα
το ρόδο των ανέμων.
Όλα είναι έτοιμα: η θάλασσα, ο αέρας, ο άτλαντας.

Άνθρωποι και Δελφίνια, Αντώνης Σουρούνης - Φύλλο εργασίας

Άνθρωποι και Δελφίνια, Αντώνης Σουρούνης

Εδώ το κείμενο

Διαβάστε  Ανάλυση του κειμένου εδώ

Φύλλο εργασίας

1 

Δελφίνι γοργοπτέρυγο

Δελφίνι γοργοπτέρυγο στη ράχη σου επάνω
να ήμουν, να με πήγαινες στο σύμπαν του βυθού
το κύμα το πιο γρήγορο γλιστρώντας να το φτάνω
να παίζω, να πετάγομαι στην πλώρη καϊκιού
δροσάτο να αισθάνομαι το χάδι του νερού.

 

Δελφίνι ασημόγελο τη χάρη σου να είχα
να βλέπουν, να με χαίρονται τα πλάσματα της Γης
λιγάκι από τη δύναμη κι ας ήταν μία ψίχα.
Βαδίζεις μέσ’ στη θάλασσα ορθό, σαν αθλητής
εσύ ‘σαι ο καλύτερος της Πλάσης χορευτής.

 

Δελφίνι αγγελόφωνο, κρυστάλλινος ο ήχος
που φτάνει το τραγούδι σου ψηλά στον ουρανό
της Φύσης ο πιο όμορφα ορθοπλεγμένος στίχος
στολίδι στην κορόνα σου θα ταίριαζε θαρρώ,
ας ήταν και να κράταγα του Πάνα τον αυλό.

 

 Ντίνος Γλαρός, Ανέκδοτη συλλογή "Ουρά από παγώνι", Ποιήματα για παιδιά

Πηγή

Ερωτήσεις

α. Πώς παρουσιάζεται το δελφίνι στο παραπάνω ποίημα;

β. Κυρίαρχο εκφραστικό μέσο του ποιήματος είναι τα επίθετα, που είναι διάσπαρτα  και προσδιορίζουν το δελφίνι. Να τα συγκεντρώσετε και να σχολιάσετε ποιες εντυπώσεις και συναισθήματα του ποιητικού υποκειμένου αποτυπώνουν.

γ. Στο ποίημα η ατμόσφαιρα είναι ειδυλλιακή. Να τη συγκρίνετε με το ακόλουθο χωρίο του χρονογραφήματος:

Κείτονταν νεκρό, όπως είπα, στη βρόμικη άμμο, με μια αιώνια θα 'λεγα μεγαλοπρέπεια, τέτοια που λίγα ζώα διαθέτουν κι ακόμα πιο λίγοι άνθρωποι. Πάνω από μια βδομάδα ήταν σ' εκείνη τη θέση, κατάχαμα, σαν πίνακας νεκρής, κατάνεκρης φύσης, έργο κι αυτό του ανθρώπου, μέχρι που δημοσιεύτηκε η φωτογραφία του κουφαριού* του κι ήρθαν και το περιμάζεψαν, όχι από ντροπή αλλά από δημαρχιακή πολιτική.

2

Δείτε το βίντεο. Να γράψετε την είδηση που θα συμπλήρωνε ικανοποιητικά το ακόλουθο ρεπορτάζ και θα δημοσιευόταν σε ηλεκτρονική εφημερίδα υψηλού αναγνωστικού ενδιαφέροντος.

Άνθρωποι και Δελφίνια, Αντώνης Σουρούνης - Ανάλυση

 τύπτε δ᾽ ἐπιστροφάδην· τῶν δὲ στόνος ὄρνυτ᾽ ἀεικὴς
ἄορι θεινομένων, ἐρυθαίνετο δ᾽ αἵματι ὕδωρ.
ὡς δ᾽ ὑπὸ δελφῖνος μεγακήτεος ἰχθύες ἄλλοι
φεύγοντες πιμπλᾶσι μυχοὺς λιμένος εὐόρμου
δειδιότες· μάλα γάρ τε κατεσθίει ὅν κε λάβῃσιν·

ὣς Τρῶες ποταμοῖο κατὰ δεινοῖο ῥέεθρα
πτῶσσον ὑπὸ κρημνούς. ὃ δ᾽ ἐπεὶ κάμε χεῖρας ἐναίρων,
ζωοὺς ἐκ ποταμοῖο δυώδεκα λέξατο κούρους
ποινὴν Πατρόκλοιο Μενοιτιάδαο θανόντος· 

                                       (Ιλιάδα, Ραψωδία Φ 20-28)

Διαβάστε εδώ το κείμενο

Α. Ανάλυση κειμένου

Εισαγωγικές επισημάνσεις

  Το αφήγημα ανήκει στη συλλογή ιστοριών, που δημοσίευσε ο συγγραφέας στις Κυριακάτικες εφημερίδες «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» και «Μακεδονία»,με τις οποίες συνεργαζόταν. Αφετηρία τους είναι η επικαιρότητα, που άλλοτε συγκινεί, άλλοτε ανησυχεί και άλλοτε θυμώνει το συγγραφέα. Οι Κυριακάτικες ιστορίες  αγαπήθηκαν, διαδόθηκαν και συγκροτήθηκαν σε βιβλίο το  2002. Όπως είχε εκμυστηρευτεί ό ίδιος ο συγγραφέας : «Αυτές οι "Κυριακάτικες ιστορίες" γράφτηκαν σχεδόν όλες για την "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία" και τη "Μακεδονία της Κυριακής.  Γράφτηκαν όλες Δευτέρα πρωί -τελευταία μέρα παράδοσης του κειμένου. Λες και ήμουν πάλι στο σχολείο. Ίσως γι' αυτό πολλές μιλάνε για παιχνίδι, όπως τότε που ήμουν μικρός, και άλλες είναι γεμάτες με γέλιο και μελαγχολία, αφού σήμερα είμαι πια μεγάλος.»

 Το αφήγημα  συγκεντρώνει  τα τεχνικά χαρακτηριστικά του χρονογραφήματος. Χρονογράφημα λέγεται το κριτικό κείμενο πάνω σε ένα  επίκαιρο θέμα. Ακριβώς επειδή το χρονογράφημα είναι η ακαριαία αντίδραση του συγγραφέα απέναντι σε ένα «φρέσκο» γεγονός, δημοσιεύεται σε εφημερίδα ή περιοδικό ή ακόμη διαβάζεται στο ραδιόφωνο. Ο χρονικογράφος   καυτηριάζει ή κριτικάρει τα καλώς ή κακώς κείμενα με στόχο την ανάδειξη αθέατων πλευρών μιας  κατάστασης, που μας αφορά όλους,  και ελπίζει σε  γενικότερο κοινωνικό προβληματισμό. 

Ο Αντώνης Σουρούνης υπηρέτησε στον εβδομαδιαίο τύπο το συγκεκριμένο είδος και  όπως ο ίδιος είχε εξομολογηθεί, ένα χρονογράφημα, που πρωτοάκουσε στα μαθητικά του χρόνια  από τον καθηγητή του, ήταν η θρυαλλίδα, για να  ανάψει μέσα του η φλόγα της συγγραφής.

Δες εδώ  φύλλο εργασίας του μαθήματος