12 + 1 Ερωτήσεις για το αντικείμενο

1. Τι είναι το αντικείμενο;

-Αντικείμενο ονομάζουμε αυτό, στο οποίο μεταβαίνει η ενέργεια του ρήματος (ή της μετοχής ή του απαρεμφάτου). Αλλιώς, τη λέξη, που δηλώνει τι ή ποιος δέχεται την ενέργεια του ρήματος.

▪ Π.χ. Νέα ελληνική : Σπάω το βάζο. (  το βάζο δέχεται την ενέργεια του ρήματος).

▪ Π.χ. Αρχαία Ελληνική: Τιμῶ τούς Ἕλληνας . ( οι Έλληνες δέχονται την ενέργεια του ρήματος.)

2.  Πώς το βρίσκω; Τι ερώτηση πρέπει να κάνω στο ρήμα;

-Ενώ για το υποκείμενο ρωτάω: ποιος ποια ποιο, για το αντικείμενο ρωτάω: τι. Πχ. Τιμῶ τούς Ἕλληνας . Ποιος; Απ: Ἐγώ  = Υποκείμενο του ρήματος. Τι τιμῶ; Απ: τούς Ἕλληνας – Αντικείμενο.

3.Αντικείμενο έχουν όλα τα ρήματα; Δηλαδή, η ενέργεια κάθε ρήματος μεταβαίνει σε κάτι ή κάποιον άλλο;

Μμμμ! Όχι! Υπάρχουν ρήματα, τα οποία δηλώνουν ότι το υποκείμενο ενεργεί, αλλά η ενέργειά του παραμένει σ’ αυτό και δεν μεταβαίνει σε κάτι ή κάποιον άλλο.

▪ Π.χ. Νέα ελληνική :Τρέχω γρήγορα. (  το τρέξιμο, η ενέργεια του ρήματος παραμένει σε μένα (στο υποκείμενο «εγώ» και δεν  μεταβαίνει σε κάτι ή κάποιον άλλο). Προσοχή ! Η λέξη- το επίρρημα   γρήγορα δηλώνει πώς τρέχω,  όχι τι τρέχω.

▪ Π.χ. Αρχαία Ελληνική: . Κλέαρχος ἐκοιμήθη ( η ενέργεια του ύπνου παραμένει στο υποκείμενο.)

4.Πώς ονομάζονται τα ρήματα με αντικείμενο και πώς τα ρήματα χωρίς αντικείμενο;

Μεταβατικά (μεταβαίνει η ενέργεια) ↔ Αμετάβατα (δεν μεταβαίνει η ενέργεια).

5. Σε τι πτώση τίθεται το αντικείμενο:

Το αντικείμενο τίθεται αποκλειστικά και μόνο σε κάποια από τις παρακάτω πτώσεις: γενική, αιτιατική, δοτική. Αυτές οι πτώσεις ονομάζονται πλάγιες. Όπως πλαγίως πετάει ο αϊτός μου.

6. Ένα ρήμα συντάσσεται με αντικείμενο σε γενική σε μία πρόταση και ίσως σε αιτιατική σε μία άλλη πρόταση;

Όχι, Κάθε ρήμα συντάσσεται με μία συγκεκριμένη πτώση, ανάλογα με τη σημασία του. Π. χ. Ρήματα που δηλώνουν συμμετοχή ή επιτυχία ή έναρξη κ.ά συντάσσονται με αντικείμενο σε γενική. Π.χ. Μετεσχήκαμεν δέ τῶν ἱερῶν.

7. Τι μέρος του λόγου μπορεί να είναι το αντικείμενο;

   

Ουσιαστικό Τιμῶ τόν  Σωκράτην ● Ουσιαστικοποιημένο επίθετο(επίθετο με άρθρο): Τιμῶ τούς νέους ● Αντωνυμία (συνήθως δεικτική):Τιμῶ τοῦτον.  Τιμῶ σε ●Μετοχή με άρθρο : Τιμῶ τούς δυστυχοῦντας ● Απαρέμφατο:   Δύναμαι λέγειν. ● Δευτερεύουσα πρόταση : Λέγει ὅτι τήν πόλιν ἀγαπᾷ. ●Άρθρο + μέν/δε : Τόν  μέν  πιστεύει  ὁ δικαστής.

8. Ένα μεταβατικό ρήμα πόσα αντικείμενα μπορεί να έχει;

 Σε μερικά ρήματα αρκεί ένα αντικείμενο, για να δώσουν ένα πλήρες και ολοκληρωμένο νόημα. Π.χ. Κλέαρχος ὠφέλει τούς Ἕλληνας. 

= Ο Κλέαρχος ωφελούσε τους Έλληνες.

Άλλα ρήματα όμως χρειάζονται 2 αντικείμενα, για να δώσουν ένα πλήρες και ολοκληρωμένο νόημα, το οποίο δεν αφήνει απορίες. Π.χ. Δίδωμι τῷ  παιδί ὑδρίαν.(=δίνω στο παιδί στάμνα). Δίδωμι =δίνω. ὑδρίαν= τι δίνω.------- τῷ  παιδί= σε ποιον δίνω. Αν παραλείψω έστω και 1 αντικείμενο, το νόημα δεν είναι ολοκληρωμένο.

9.Πώς ονομάζονται τα ρήματα που τους αρκεί 1 αντικείμενο και πώς ονομάζονται τα ρήματα, που χρειάζονται 2 αντικείμενα;   

           - Μονόπτωτα. και Δίπτωτα

10.Εμείς με ποια θα ασχοληθούμε φέτος; Και ποια είναι τα περισσότερα;

Κυρίως με  τα μονόπτωτα. Τα δίπτωτα διδάσκονται στη Β΄ γυμνασίου. Περισσότερα είναι τα μονόπτωτα.

11.Τα δίπτωτα είναι ρήματα με συγκεκριμένη σημασία, ώστε να τα αναγνωρίζουμε αμέσως; Δηλαδή, μπορεί κανείς να μάθει ποια ρήματα είναι δίπτωτα;

 -Ναι. Δίπτωτα είναι κυρίως τα ρήματα που σημαίνουν δίνω ή έχουν συγγενική σημασία. Π.χ. υπόσχομαι, προσφέρω, παραχωρώ, αποκαλύπτω, χαρίζω, αποδεικνύω κ.λ.π. Για περισσότερες λεπτομέρειες ανατρέξτε στο Συντακτικό της Αρχ. Ελληνικής.

12. Τι πρέπει να προσέχω, για να αναγνωρίσω το δίπτωτο ρήμα;

 -Ελέγχω αν με το ένα αντικείμενο ολοκληρώνεται το νόημα, ή αν απαιτούνται 2  αντικείμενα. 

  

13. Πώς ονομάζονται τα δύο αντικείμενα του δίπτωτου ρήματος;  

  Ούφφ!! Το ένα άμεσο (αυτό που δέχεται πρώτο την ενέργεια του ρήματος)  και το άλλο έμμεσο (αυτό που δέχεται κατόπιν την ενέργεια του ρήματος). 

                                           Αρκετά!!!!