Η καρδιά του Αχιλλέα, γλυπτό, Ιsmail Bulut

Πρεσβεία προς Αχιλλέα[1] Ιωάννα Σπηλιοπούλου*

«Μανίζει ο Έκτωρ μ’ έπαρσιν πολλήν στην δύναμίν του,

και στον Κρονίδην θαρρετός…»

‒Α-πα-ρά-δε-κτος!

‒Ο Αχιλλέας που δε βοηθά τους Αχαιούς, ε;

‒Όχι.

‒Ο Οδυσσέας τότε; Νομίζεις ότι όσα λέει…

‒Όχι. Ο διερμηνέας του Ομήρου. Τον περσινό κύριο τον καταλαβαίναμε. Γιατί δε μετέφρασε και την Ιλιάδα;

‒Μανίζει, όνειδος, χολωμένος… πού τα βρίσκει;

‒Μα ο Ιάκωβος Πολυλάς έζησε, είπαμε, τον 19^ο αιώνα. Ο Δημήτρης Μαρωνίτης μετέφρασε και την Ιλιάδα, εκτός από την Οδύσσεια. Απλώς το υπουργείο δεν...

‒Όνειδος!

👇

{στη σκηνή του Β1, 2^η ώρα Πέμπτης,

εφήμερα χρονικά σε μια εφηβεία

ρόλος στον τοίχο (τι θα ήσουν χωρίς τα σεμινάρια του Θεάτρου στην Εκπαίδευση;)

ρόλος[2] στον πίνακα ‒ επιτέλεση

δάσκαλος: αδύνατο επάγγελμα που διεισδύει σε κάθε κύτταρό σου

διηνεκής ενέργεια ροή σπάταλη

‒hommage à ma Mentore, Marie-Hélène Pliaka‒

δέρμα σμιλεμένο αγωνίαυπομονήενθουσιασμόburnout

σκληρή χειρωναξία ‒ υλικό / αερικό ‒ ad astra

ξέφωτα και μαζική βιομηχανική παραγωγή

στο μυχό της τάξης στο ρυθμό

παρούσα· σώμα αφηγούμενο

κατοικούμενο από θραύσματα κειμένων ‒ ανάγνωση σαν προσευχή

δέντρο μετακινούμενο με ρίζες στους διαδρόμους θα γυρνάς / τους ίδιους. Και στες αίθουσες τες ίδιες θα γερνάς

μια χορογραφία· τι είναι αυτό που σε κινεί; ρωτά η Πίνα Μπάους

…«η προσέγγιση του ποιήματος είναι σπουδή σώματος ζωντανού και σφριγώντος»· «να χτίζουμε την ψυχή του παιδιού» γράφει στα Ελληνικά του «στην πέτρα της ζωής» ο Δάσκαλος που σε διαμόρφωσε, μια φωνή από τον Ταΰγετο ‒ συνηχώντας με μια φωνή από το Μαίναλο, του πατέρα σου

κυκλοτερής παλίρροια το σχολικό έτος

ποιοι μιλούν πίσω από τη μάσκα; φέτος ασφυξία

πέρυσι Μεακούτεκυρία;}

‒Το βρήκα: σασμό πρέπει να κάνουν ο Αχιλλέας κι ο Αγαμέμνονας. Βλέπω τη σειρά.

‒Ας συνεχίσουμε. Συμπληρώνουμε τη δομή του λόγου του Οδυσσέα στο…

‒Α, ξέχασα να σας πω ότι ξέχασα το φυλλάδιο.

«Χώρες περίφημες επτά της δίδει (...)

την Καρδαμύλην…»

‒Το χωριό της νονάς μου!

‒Τι δώρα είναι αυτά; Ποιος θέλει άκλαυτους τρίποδες; Α-πα-ρά-δε-κτο τρολ τελικά αυτός ο Αγαμέμνονας!

‒ Άκαυτους λέει.

‒Στη θέση του τι θα προσφέρατε στον Αχιλλέα, για να τον πείσετε να ξαναφορέσει την πανοπλία του;

‒DiRT Rally. Να παίξει, να ξεδώσει, να καεί.

‒Drone φυσικά! Τρέμε, Έκτορα…

‒Polaroid φωτογραφική και ταξιδάκι στην Ιαπωνία.

‒AirPods Apple για μουσικούλα ‒ ηρεμεί.

‒Πένα μαύρη ‒ να γράφει με μαύρο δάκρυ.

‒Ακραίο!

{όταν μπαίνεις η σύσταση του αέρα θαλπωρή

εφηβικές ανάσες· συνανασαίνεις

ανάμεσα στο πρόσωπό σου και στο πρόσωπό σου

μια τρυφερή μορφή παιδιού γράφεται και σβήνει

[κάτοπτρο]

όσα μαθαίνεις αδαής

οικονομία του δώρου χώμα του μυστηρίου

άυλο αποθετήριο κοινής μνήμης

σε κάθε λοξή τάξη

Ένα σημείο Ένα σημείο
και σ’ αυτό πάνω ισορροπείς και υπάρχεις
(…) και σ’ αυτό μπορείς απέραντα να προχωρήσεις}

«(…) και αυτή εγώ την κόρην,

αν και πολέμου λάφυρον…»

‒Α, όχι, αρχίζει πάλι το δράμα… Να σκρολάρουμε προς τα κάτω;

‒Α-πα-ρά-δε-κτος! Δούλα μου, Βρισηιδούλα μου.

‒Και ανώριμος. Δεν τον αντέχω. Ο Αχιλλέας, κυρία, κάνει σαν έφηβος που δεν έχει δει ποτέ γυναίκα γυμνή και όλο τη φαντάζεται ‒ το έχετε σκεφτεί ποτέ;

{Κάθε καιρός κι ο Τρωικός του πόλεμος.

Όλα ανακυκλώνονται ‒ τι μένει;

σαν εκείνον το συγγραφέα που σκόρπισε τα χειρόγραφά του στο χιόνι

ανυπεράσπιστη αράχνη ανάερα υφαίνει μεταξένιο ιστό

πλέγμα από ονειρικές ίνες και γήινες

σπίθες νύξης

ένας αυλός αγάπης παλμός

όταν στη λήθη οι ζωντανές λέξεις και ο εαυτός

έκλειψη έλλειψη ρωγμή

[σιωπή]

Ο καλός δάσκαλος κρίνεται από το στραβοπάτημά του[3] γράφει ο Ρεκαλκάτι

η αβεβαιότητα λυδία λίθος για την ακεραιότητα

(s)(e)ducere σαγηνεύω-εκπαιδεύω-οδηγώ; / τεχνοκράτες που βιοπορίζονται από μπουλετάκια για τα αρνητικά της τεχνοκρατικής εκπαίδευσης / ανταλλακτική οικονομία / δημαγωγία προγυμνάστρια για την κατοπινή, την ενήλικη υπακοή και θέλω να μου βάζετε τα μυαλουδάκια σας σε λειτουργία στα τεστάκια

Σκια-μαχία αντί να φωνασκώ και να συμφύρομαι.}

«Ότι δεν κρίνω θησαυρόν αντάξιον της ψυχής μου…» καταλήγει ο Αχιλλέας, απορρίπτοντας τα δώρα του Αγαμέμνονα. Μεταξύ ονείδους και τιμής εκείνος κι εμείς. Τιμημένος απ’ έξω ή από μέσα ο δάσκαλος; Βιβλίο ύλης: ραψωδία Ι, στίχοι 225-431 (με βάση τις οδηγίες διδασκαλίας για το τρέχον σχολικό έτος, προορίζεται μόνο για ανάγνωση σε ένα δίωρο).

* Η Ιωάννα Σπηλιοπούλου είναι φιλόλογος.

[1] Στη ραψωδία Ι της Ιλιάδας πρεσβεία εκ μέρους του Αγαμέμνονα επισκέπτεται τον Αχιλλέα, ο οποίος έχει αποχωρήσει από τη μάχη έπειτα από τη σύγκρουσή τους. Αφού περιγράψει τη δεινή θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι Αχαιοί, ο Οδυσσέας απαριθμεί τα πλούσια τιμητικά δώρα, με κορυφαίο την επιστροφή της Βρισηίδας, που θα προσφέρει ο αρχιστράτηγος στον Αχιλλέα αν αποφασίσει να ξαναπολεμήσει.

[2] «Δεν έλεγα πως ήμουν τίποτα. Ήμουν κάτι περισσότερο από δάσκαλος. Και κάτι λιγότερο. Μέσα στην τάξη είσαι λοχίας εκπαιδευτής, ραβίνος, ένας ώμος για να κλάψει ο μαθητής, κέρβερος, τραγουδιστής, χαμηλού επιπέδου επιστήμονας, γραφιάς, διαιτητής, παλιάτσος, σύμβουλος, όργανο ελέγχου της ενδυματολογικής ευπρέπειας, διευθυντής ορχήστρας, απολογητής, φιλόσοφος, συνεργάτης, χορευτής κλακετών, πολιτικός, ψυχοθεραπευτής, οικειοθελές κορόιδο, τροχονόμος, παπάς, μητέρα-πατέρας-αδελφός-αδελφή-θεία-θείος, λογιστής, τιμητής, ψυχολόγος, η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι» (Φρανκ Μακ Κορτ, Ο δάσκαλος. Μια αυτοβιογραφία, Scripta, Αθήνα 2006).

[3] Η ώρα του μαθήματος. Για την ερωτική διάσταση της διδασκαλίας, μετάφραση: Άννα Πλεύρη, Γιοβάνα Βεσσαλά, επιμέλεια-θεώρηση μετάφρασης: Τάκης Γκόνης, Κέλευθος, Αθήνα 2020.

Φωτογραφία: Εγκατάσταση του Ζάφου Ξαγοράρη. Η υπαίθρια αυτή τάξη αναφέρεται σε μορφές εκπαίδευσης που ιστορικά εφαρμόζονται σε συνθήκες κρίσης (όπως πόλεμος, σεισμός, στρατόπεδο συγκέντρωσης, κλπ.), όταν δηλαδή υπάρχει αδυναμία διδασκαλίας σε στεγασμένο χώρο... Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

(Αναδημοσίευση από το Περιοδικό Νέα Παιδεία, Λογοτεχνική ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ τευχ.182ο 07/07/2022)