Πάμε μια βόλτα στα Πριγκηπονήσια

Τα Πριγκηπονήσια ,είναι ένα σύμπλεγμα νησιών στη Θάλασσα του Μαρμαρά, νότια της Κωνσταντινούπολης, στο στόμιο του κόλπου της Νικομηδείας. Αποτελείται από 4 μεγάλα νησιά (Πρώτη, Αντιγόνη, Χάλκη, Πρίγκηπος) και 5 μικρότερα (Πίτα, Νέανδρος, Οξειά, Πλάτη, Αντιρόβυθος).Τα νησιά απέχουν 8 ως 11 μίλια από την Κωνσταντινούπολη. Τα τέσσερα μεγάλα κατοικούνταν ανέκαθεν, ενώ τον 20ο αιώνα κατοικήθηκε και η Αντιρόβυθος. Στην καθημερινή ομιλία οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης τα αποκαλούσαν «τα Νησιά», ενώ η σημερινή  επίσημη τουρκική ονομασία τους είναι: Istanbul adalari (Τα νησιά της Πόλης).

Τα νησιά απέχουν 8 ως 11 μίλια από την Κωνσταντινούπολη. Τα τέσσερα μεγάλα κατοικούνταν ανέκαθεν, ενώ τον 20ο αιώνα κατοικήθηκε και η Αντιρόβυθος.

H Πρίγκηπος (το μεγαλύτερο απο αυτά αριθμεί 12.000 κατοίκους), η Χάλκη (το δεύτερο μεγαλύτερο  2.500κατοίκους), η Αντιγόνη  1500 κατοίκους και η Πρώτη  1000 κατοίκους.

Η Πρώτη συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό Αρμενίων και Εβραίων αναλογικά για κοινότητα στη Τουρκία.

Η Αντιγόνη διαθέτει εξίσου μοιρασμένο πληθυσμό όπως και τα δυο μεγαλύτερα νησιά.

Τα Πριγκηπονήσια μνημονεύονται για πρώτη φορά τον 4ο αιώνα π.Χ. από τον Αριστοτέλη με το όνομα «Χαλκηδόνιοι νήσοι» ή «Δημόνησοι», από το όνομα κάποιου Δημόνησου, ο οποίος πρώτος κατεργάστηκε τον υποθαλάσσιο χαλκό, που ανέσκαπταν στον παρακείμενο βυθό είλωτες εργάτες.

Τα νησιά αυτά αποτέλεσαν από ενωρίς τόπο εξόρυξης χαλκού, που ήταν πολύτιμο μετάλλευμα εκείνα τα χρόνια, από αποίκους Μεγαρείς, Αιολείς και Μιλησίους.

Η σημερινή ονομασία προήλθε από την εποχή που το μεγαλύτερο νησί υπήρξε ιδιοκτησία του βυζαντινού πρίγκηπα Ιουστίνου Κουροπαλάτη, στα 569 μ.Χ., ο οποίος έκτισε και ανάκτορο σε αυτό.

Έκτοτε το νησί ονομάστηκε «Νήσος του Πρίγκηπος» και κατ’ επέκταση τα γύρω νησιά «Πριγκηπόνησα». Πλήθος πριγκήπων και βυζαντινών αξιωματούχων κατέφευγαν στα ειδυλλιακά αυτά νησιά για ξεκούραση και συλλογισμό.

Τον 19ο αιώνα τα νησιά έγιναν τόπος παραθερισμού για τις πλούσιες οικογένειες της Κωνσταντινούλης οι περισσότεροι απο τους οποίους ήταν έμποροι και τραπεζίτες, Ελληνικής και Εβραϊκής καταγωγής.

Τα Πριγκηπονήσια -ο παράδεισος για τους ντόπιους αστούς πλέον- αποτέλεσαν σημαντικό κέντρο για τον Ελληνισμό της Τουρκίας.

  

Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου

 Το 1903 με δωρεά της Ελένης Ζαρίφης προς το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης στεγάστηκε το Εθνικό Ορφανοτροφείο. Λειτούργησε μέχρι και το 1964 και προσέφερε πρωτοβάθμια εκπαίδευση σε 5744 παιδιά.

Θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα ξύλινα κατασκευάσματα στην Ευρώπη, είναι πενταόροφο και διαθέτει 206 δωμάτια, αίθουσες χορού, τραπεζαρίες και άλλους χώρους.

Σήμερα στα Πριγκηπονήσια βρίσκεται σχετικά μικρός Αριθμός Ελλήνων ο οποίος όμως πολλαπλασιάζεται την περίοδο του καλοκαιριού.

Μετά από τους σεισμούς του 1999 υπάρχει μια αξιοσημείωτη επιστροφή Ρωμιών για επιδιορθώσεις σπιτιών καθώς και για προσωρινή μετοίκηση η οποία τονώνει τόσο την τοπική /νησιωτική οικονομία των νησιών όπως και η άφιξη τουριστών από Ελλάδα και Κύπρο.

Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου

Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου

Πριγκηπονήσια και Ελληνισμός της Κωνσταντινούπολης

Τα Πριγκηπονήσια αποτέλεσαν το αγαπημένο καλοκαιρινό θέρετρο παραθερισμού για μεγάλη μερίδα των Ελλήνων της Πόλης.

Πολλά σπίτια, αρχοντικά καθώς και παραθεριστικές κατοικίες χτίστηκαν από το 1850 και ύστερα ενώ η ελληνική παρουσία πάνω στα νησιά ανέκαθεν ήταν έντονη.

Πολλές σημαντικές οικογένειες της Πόλης προέρχονταν από εδώ ή είχαν τα εξοχικά τους: Καραθεοδωρή,Υψηλάντη, Σκυλίτση, Μαυρογένη κλπ. Την εποχή αυτή αριθμούσαν 10.250 μόνιμους Έλληνες κατοίκους.

Παρά ταύτα, το πέρασμα των μειονοτήτων είναι εμφανές ακόμη και σήμερα. Σημαντικού ελληνικού ενδιαφέροντος είναι η Μονή του Αγίου Γεωργίου στην Πρίγκηπο και η Μονή της Αγίας Τριάδας στη Χάλκη, στην οποία στεγαζόταν και η Θεολογική Σχολή της Χάλκης.

Η Σχολή της Χάλκης μέχρις ότου έκλεισε ήταν ο θεσμός που έδινε στο Πατριαρχείο Έμψυχο δυναμικό αφού απο αυτήν αποφοίτησαν διάκονοι,  παπάδες, νομικοί καθώς και Πατριάρχες όπως ο κ.κ. Βαρθολομαίος.
Η Σχολή  σύμφωνα με τον νόμο 433/1924 ήταν θρησκευτικό ίδρυμα το οποίο υπαγόταν στο Τουρκικό Υπουργείο Παιδείας με αυτοδιοικούμενο Δ.Σ. ελεγχόμενο απο το κράτος.Η Θεολογική Σχολή λειτουργούσε έως και τον Αύγουστο του 1971 οπότε και έκλεισε. Το λύκειο της Σχολής λειτούργησε έως και το 1983 οπότε και έκλεισε λόγο έλλειψης μαθητών αλλά και της μείωσης της Ελληνικής κοινότητας που κατοικεί στα Πριγκηπονήσια. Σήμερα βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής με μεγάλες φθορές έπρεπε να έχει ανασκευασθεί απο την αρχή εξ’ολοκλήρου.

    ΠΗΓΉ: CONSTANTINOUPΟLIS.COM