 |
| Καζιμίρ Μαλέβιτς "Μαύρο τετράγωνο σε άσπρο φόντο", Σουπρεματισμός, Αφηρημένη Τέχνη |
Έργο γνωστό ως "Το μαύρο
τετράγωνο" (Black Square)
Ωστόσο, ο πίνακας «Black Square» δεν είναι
μαύρος. Η οπτική εντύπωση του μαύρου συντελείται από διάφορα χρώματα.
Ούτε τετράγωνος είναι. Οι πλευρές δεν είναι παράλληλες μεταξύ τους. Οι
κριτικοί Τέχνης θεωρούν ότι η επιλογή αυτή συνδέεται με την πρόθεση του
καλλιτέχνη να δημιουργήσει μια δυναμική μορφή, που αποδίδει την
ένταση της κίνησης.
Όταν έκανε
πρεμιέρα το μαύρο τετράγωνο ο κόσμος φλεγόταν. Ήταν στη μέση του Πρώτου
Παγκοσμίου Πολέμου, μετά το 1917 θα εκραγεί η εξέγερση των μπολσεβίκων και η
Οκτωβριανή Επανάσταση. Μέσα σε μια ταραγμένη εποχή με κοσμογονικές αλλαγές,
είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι το μαύρο τετράγωνο είναι μια αναπαράσταση
ενός πραγματικού πράγματος, αλλά τείνει να το δει ως μία σκοτεινή λάμψη της αυγής
μιας νέας εποχής.
Ο Ζωγράφος, εισηγητής του καλλιτεχνικού κινήματος του Σουπρεματισμού
εξηγεί:
"Με τον όρο Σουπρεματισμό εννοώ την κυριαρχία (supremacy) του αγνού συναισθήματος στη δημιουργική τέχνη. Για το Σουπρεματιστή τα οπτικά φαινόμενα του κόσμου των αντικειμένων είναι από μόνα τους χωρίς σημασία, το σημαντικό είναι το συναίσθημα, έτσι, τελείως ξέχωρο από το περιβάλλον όπου γεννήθηκε.
Αυτό που λέμε «υλοποίηση» ενός
αισθήματος, στο συνειδητό μυαλό μας, σημαίνει, στην πραγματικότητα, υλοποίηση
της αντανάκλασης αυτού του αισθήματος, με μέσον κάποια ρεαλιστική σύλληψη. Μια
τέτοια ρεαλιστική σύλληψη δεν έχει καμιάν αξία στη τέχνη του σουπρεματισμού. Κι
όχι μόνο γι αυτή, μα γενικά στη Τέχνη, γιατί η διαρκής, αληθινή αξία του έργου
τέχνης (σ’ όποια σχολή και αν ανήκει) βρίσκεται μονάχα στο αίσθημα που
εκφράζει.
Ο Ακαδημαϊκός νατουραλισμός, ο
νατουραλισμός των Ιμπρεσιονιστών, ο Σεζανισμός, ο Κυβισμός, κλπ, όλα
αυτά, κατά κάποιο τρόπο, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μέθοδοι διαλεκτικής, που
έτσι δεν μπορούν να καθορίσουν με κανένα τρόπο την αξία ενός έργου τέχνης.
Μια αναπαράσταση αντικειμένων, με
σκοπό της την αντικειμενικότητα, είναι κάτι που δεν έχει καμιά απολύτως σχέση
με την τέχνη, όπως επίσης η χρήση μορφών αντικειμένων σ’ ένα έργο, δεν
αποκλείει τη δυνατότητα να είναι αυτό το έργο υψηλής καλλιτεχνικής αξίας."
(απόσπασμα από το κείμενό
του " Ο
μη Αντικειμενικός Κόσμος" που έγραψε και εξέδωσε στο
Βερολίνο το 1927)
